Położna środowiskowa - opieka w ciąży, przed i po porodzie

Opieka położnej środowiskowej, czyli skarbnica wiedzy o kobiecości.

Na ogół nie jesteśmy świadome roli położnej środowiskowej w życiu kobiety. To specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. W swojej codziennej pracy musi połączyć wiedzę medyczną, psychologiczną, wykazywać się dużą dozą empatii i niejednokrotnie być dla kobiety wsparciem, a nawet przyjaciółką. Większości położna kojarzy się z opieką po porodzie lub nad noworodkiem. Mało kobiet wie, że z jej usług może korzystać wcześniej. Wiedza i doświadczenie położnej mogą być przydatne w wieku dojrzewania, kiedy może pomóc nastolatkom rozwiać wiele wątpliwości, oraz odpowiedzieć na nurtujące pytania. Z jej rad i profesjonalnej opieki powinny korzystać także pary planujące zajście w ciążę. Według nowych ustaleń Ministra Zdrowia położna może samodzielnie prowadzić fizjologiczną ciążę, zastępując w tej roli lekarza ginekologa. Jest ona uprawniona do rozpoznania ciąży, założenia karty przebiegu ciąży, przeprowadzenia badania fizykalnego, KTG.

Jeżeli kobieta decyduje się powierzyć opiekę nad swoją ciążą położnej, ważne jest, aby na pierwszą wizytę zgłosiła się przed 10 tygodniem ciąży. Natomiast jeżeli ciąża prowadzona jest przez lekarza, wówczas zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia ma on prawny obowiązek poinformować pacjentkę w 20 tygodniu ciąży o potrzebie spotkań edukacyjnych z położną rodzinną. Kobiety, które nie zostały poinformowane o możliwości korzystania z usług położnej w ramach NFZ, mają ograniczone możliwości dostępu do profesjonalnej wiedzy oraz opieki w czasie ciąży, kiedy najbardziej tego potrzebują.

Spotkania edukacyjne z położną rodzinną finansowane przez NFZ odbywają się po skończeniu 5 miesiąca ciąży, czyli od 21 tygodnia ciąży, jeden raz w tygodniu. Po 32 tygodniu ciąży spotkania mogą odbywać się dwa razy w tygodniu. Uczestnictwo w tych spotkaniach nie jest obowiązkowe. Razem ustalacie plan oraz tematykę spotkań, która jest indywidualnie dostosowana do potrzeb i sukcesywnie realizowana. Plan ten może ulegać modyfikacji. Zajęcia takie mogą odbywać się również w grupie i mogą w nich uczestniczyć oboje rodzice. Podczas spotkań położna przygotowuje przyszłych rodziców do porodu lub ewentualnego cesarskiego cięcia, pomaga opracować plan porodu, omawia metody łagodzenia bólu, pomaga skompletować wyprawkę do szpitala, przygotowuje do laktacji, połogu. Po porodzie każdy noworodek ustawowo bez względu na płeć ma prawo być objęty opieką przez położną rodzinną przez pierwsze dwa miesiące życia. Pierwsza taka wizyta powinna się odbyć do 48 godzin od czasu zgłoszenia o urodzeniu się dziecka. Jeżeli w czasie ciąży jesteśmy pod opieką położnej, możemy mieć pewność, że po porodzie w odpowiednim czasie przyjdzie do nas właśnie ta osoba, którą dobrze znamy, do której mamy zaufanie. Pamiętaj, że położna przychodząc do ciebie na wizyty po porodzie nie przychodzi po to, aby cię kontrolować, ale po to, aby ci pomóc. W czasie wizyty położna sprawdzi stan twojego maluszka, oceni gojenie się kikuta pępowinowego, sprawdzi ciemiączko, odruchy dziecka oraz wygląd skóry. Zada pytanie o karmienie dziecka, wypróżnianie, sen czy podawanie witamin. Udzieli porad dotyczących pielęgnacji noworodka, przewijania, kąpieli i karmienia. Zajmie się także matką: oceni wysokość dna macicy, sprawdzi ranę naciętego krocza, a po cesarskim cięciu skontroluje czy w ranie nie toczy się proces zapalny. Sprawdzi laktację.

Warto przygotować sobie wcześniej listę pytań, jakie chcemy zadać położnej, aby nic nam nie umknęło. Położna jest przewodnikiem po świecie kobiecości. To osoba, do której powinnyśmy mieć zaufanie i bez obaw zwracać się do niej z każdym nurtującym nas pytaniem dotyczącym kobiecości. Począwszy od momentu dojrzewania poprzez prokreację i menopauzę. Położne rodzinne pracujące kilkanaście lat z doświadczenia wiedzą, że dla wielu kobiet świadomość, iż jest ktoś taki jak położna, daje duże poczucie bezpieczeństwa i buduje zaufanie. Zawsze mogą się do niej zwrócić o poradę, a ona zawsze znajdzie czas, aby je wysłuchać. Do lekarza idziemy z konkretnymi dolegliwościami, natomiast położna bardziej ukierunkowana jest na profilaktykę, nie tylko w okresie ciąży, porodu i połogu. Odpowiednie porady pozwalają rozpoznać lub wykluczyć we wczesnym stadium negatywne czynniki, które mogą mieć zły wpływ na późniejszą ciążę. Warto mieć świadomość tego, jakim bogatym źródłem wiedzy jest położna i wykorzystać ten potencjał na drodze swojej kobiecości.

Literatura: Standard Opieki Okołoporodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100)