Potówka

Potówka, znana również jako potówka czerwona lub miliaria rubra, jest schorzeniem skóry, które występuje zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych, gdy dochodzi do zablokowania lub rozwinięcia się stanu zapalnego w obrębie przewodów potowych w głębszych warstwach naskórka. [1]

Potówka: ogólne informacje 

Potówka jest często występującym, niezaraźliwym schorzeniem skóry, do którego dochodzi, gdy przewody potowe ulegają zablokowaniu, co prowadzi do zapalenia i rozwoju wysypki (termin ten odnosi się do nieprawidłowej zmiany w zakresie tekstury lub koloru skóry albo obydwu cech [2]).  

Występuje zazwyczaj w gorących i wilgotnych warunkach pogodowych, gdy gruczoły potowe znajdujące się w organizmie nie są w stanie efektywnie wydzielać potu i odpowiednio regulować temperatury ciała. 

Potówka najczęściej rozwija się na powierzchniach ciała, które są zakryte ubraniem, takich jak szyja, klatka piersiowa, plecy, obszar pod biustem, pachwiny, pachy oraz zgięcia łokciowe. 

W większości przypadków nie jest to poważne schorzenie i zazwyczaj ustępuje samoistnie po schłodzeniu skóry i oczyszczeniu przewodów potowych. 

Potówka: przyczyny 

Potówka może rozwijać się w gorących i wilgotnych warunkach środowiska, lecz istnieją też inne przyczyny, które mogą ją wywoływać [3]: 

• Niedojrzałe gruczoły potowe, takie jak te występujące u noworodków. 
• Uczestnictwo w aktywnościach fizycznych, które prowadzą do nadmiernego pocenia się. 
• Występowanie gorączki (może nasilać pocenie się). 
• Noszenie syntetycznych tkanin, które zatrzymują ciepło i wilgoć blisko skóry. 
• Stosowanie bandaży, które utrudniają przepływ powietrza i zatrzymują pot. 
• Długotrwałe leżenie w łóżku, które może doprowadzić do nasilonego pocenia się. 
• Przyjmowanie pewnych leków, zwłaszcza takich, które ograniczają pocenie się. 

Potówka: objawy

Najczęściej występujące objawy potówki (które są zazwyczaj podobne u osób dorosłych i dzieci) to [4]: 

• Niewielkie, wypukłe zmiany - grudki. 
• Uczucie swędzenia i kłucia. 
• Może występować lekka opuchlizna. 

Wysypka ma zazwyczaj czerwonawy kolor, jednak cecha ta może być mniej zauważalna u osób o brązowym lub czarnym odcieniu skóry. 

Potówka może pojawić się w dowolnym miejscu na ciele i wykazuje potencjał do rozprzestrzeniania się, lecz nie jest zaraźliwa ani nie przenosi się na inne osoby. 

Potówka: leczenie i zapobieganie 

Skuteczne postępowanie w przypadku wystąpienia potówki polega na zastosowaniu środków mających na celu utrzymanie schłodzenia skóry, aby zminimalizować pocenie się i w efekcie podrażnienie wysypki. 

W celu ułatwienia schłodzenia skóry i zapobiegania zaostrzeniom objawów potówki zaleca się stosowanie następujących praktyk [4]: 

• Wybór ubrania: najlepiej wybierać ubrania o luźnym kroju wykonane z tkanin bawełnianych, które umożliwiają lepszy przepływ powietrza i ułatwiają odprowadzanie ciepła ze skóry. 
• Dobór pościeli: Należy używać pościeli wykonanej z materiałów, które ułatwiają krążenie powietrza i wspomagają utrzymanie chłodniejszej temperatury ciała podczas odpoczynku. 
• Chłodne kąpiele lub prysznice: Należy regularnie brać chłodne kąpiele lub prysznice, aby pomóc obniżyć ogólną temperaturę ciała i złagodzić dyskomfort związany z potówką. 
• Nawodnienie: Należy zapewnić odpowiednie spożycie płynów, aby zapobiec odwodnieniu, ponieważ właściwe nawodnienie przyczynia się do optymalnego funkcjonowania skóry i regulacji temperatury. 

Aby złagodzić swędzenie: można stosować zimne okłady, opukiwać/oklepywać wysypkę (unikać drapania jej), nie stosować perfumowanych detergentów do oczyszczania skóry. 

Wiadomości do zapamiętania 

Potówka jest niezaraźliwym schorzeniem skóry wywoływanym przez zablokowane przewody potowe. Objawia się w postaci niewielkich, wypukłych grudek, swędzenia i zaczerwienienia. Potówka występuje zazwyczaj w gorących i wilgotnych środowiskach, podczas aktywności fizycznej lub wskutek noszenia ubrań wykonanych z tkanin syntetycznych oraz stosowania pewnych leków.  

Leczenie polega m.in utrzymywaniu schłodzonej skóry poprzez noszenie luźnych, bawełnianych ubrań, stosowanie pościeli wykonanej z lekkich materiałów oraz zażywanie chłodnych kąpieli/pryszniców. W celu złagodzenia objawów można stosować stosować zimne okłady, unikać drapania, a także stosowania perfumowanych produktów. Potówka zazwyczaj ustępuje samoistnie.

CH-20240902-28

Źródła 

1. Miliaria [AOCD], https://www.aocd.org/page/Miliaria 
2. Wysypka [Cancer.gov], https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/rash 
3. Czym jest potówka i jak ją leczymy? [Medical News Today, 2023], https://www.medicalnewstoday.com/articles/181512 
4. Potówka [NHS], https://www.nhs.uk/conditions/heat-rash-prickly-heat/