Egzema (AZS) - co to jest i jak wygląda? 

Co to jest egzema? 

Czerwone grudki wykwitają na skórze nagle. Mnożą się, rozlewają, pieką i swędzą. Egzema, inaczej wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry), oznacza stan zapalny skóry, który rozwija się najczęściej w wyniku kontaktu z konkretnym alergenem¹.

Czy atopowe zapalenie skóry to egzema?¹¹

Atopowe zapalenie skóry (AZS), egzema czy wyprysk atopowy – to nazwy tej samej, przewlekłej i nawrotowej choroby zapalnej skóry. AZS nie jest chorobą zakaźną i nie można się nią zarazić, ale jest spowodowana przez tworzący się w skórze stan zapalny.

Osoby z atopowym zapaleniem skóry mają wrodzoną skłonność do alergii oraz nadmiernie suchej skóry, która nie stanowi wystarczającej bariery przed wnikaniem drażniących substancji ze środowiska. AZS może rozwinąć się już u kilkumiesięcznego malucha i, chociaż zazwyczaj przemija wraz z wiekiem, części chorych będzie towarzyszyć do końca życia.

W terapii AZS, oprócz stosowania przepisanych przez lekarza leków, bardzo istotną rolę odgrywa właściwa pielęgnacja skóry – odpowiednie jej oczyszczanie i nawilżanie.

Przyczyny egzemy

Przyczyny egzemy są złożone. W rozwoju schorzenia uczestniczą zarówno czynniki genetyczne (szacuje się, że średnio w 80%), jak i immunologiczne oraz środowiskowe, ale zawsze atopowemu zapaleniu skóry będzie towarzyszył defekt naskórka^2,3. 

Tak więc egzema rozwija się u osób z predyspozycjami genetycznymi, ale do pojawienia się symptomów konieczna jest obecność konkretnych czynników środowiskowych, np. spożycie pokarmu będącego źródłem alergenów wywołujących objawy skórne^1,2,4. Dlatego tak ważna jest znajomość przyczyn wystąpienia zmian skórnych i ich unikanie. 
Warto pamiętać, że karmienie piersią przez przynajmniej „3” pierwsze miesiące życia niemowlęcia obniża ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry u dziecka, zwłaszcza wtedy, jeśli ktoś w rodzinie był dotknięty egzemą⁵.

Egzema – pierwsze objawy choroby 

Diagnostyka egzemy nie zawsze jest prosta. Wczesne sygnały wskazujące na możliwość występowania egzemy to charakterystyczne zmiany skórne – grudki, rumień, pęcherzyki rozmieszczone u dzieci na policzkach, czole, skórze twarzy, a u nastolatków i dorosłych w okolicach łokci i kolan, na karku, szyi, stopach i dłoniach. Innym typowym objawem jest nasilone uczucie swędzenia skóry, który prowokuje intensywne drapanie. Zmiany widoczne na naskórku pojawiają się nawet do 24–48 godzin po kontakcie ze źródłem alergenu^6,7. Zmiany te mogą się zlewać ze sobą, ale zawsze są odgraniczone od obszarów niezmienionych zapalnie. Choroba zawsze cechuje się nasiloną suchością skóry^1,6.

Jeśli zaobserwujesz u siebie lub swojego dziecka, którykolwiek z wymienionych objawów, zwróć się o pomoc do internisty lub pediatry, a najlepiej lekarza specjalisty (dermatologa, alergologa)^1,6. Nie należy samodzielnie łagodzić objawów lub podejmować prób ich leczenia bez konsultacji lekarskiej, ponieważ może to nasilić zmiany zapalne6. Jednocześnie pamiętaj, że zarówno na etapie leczenia, jak i profilaktyki bardzo wiele zależy od Ciebie i Twojej wiedzy na temat choroby, czynników ją wywołujących lub nasilających objawy oraz metod zapobiegania i pielęgnacji skóry w trakcie terapii zaleconej przez specjalistę².

BIBLIOGRAFIA

¹ Świerczyńska-Krępa M.: Atopowe zapalenie skóry. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory.Dostęp: 2017. 10.02.

² Nowicki R. i wsp. Atopowe zapalenie skóry – aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Lekarz POZ 2015; 1: 39-50.

³ Lyons JJ. i wsp. Atopic Dermatitis in Children: Clinical Features, Pathophysiology and Treatment. Immunology and allergy clinics of North America 2015; 35: 161–183.

⁴ Brucka-Stempkowska A. i wsp. Atopowe zapalenie skóry – diagnostyka różnicowa zmian chorobowych. Alergia Astma Immunologia 2009; 14: 223-229.

⁵ Gdalevich M. i wsp. A systematic review and meta-analysis of prospective studies. Journal of the American Academy od Dermatology 2001; 45: 520–527.

⁶ Janerowicz D., Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci. Medycyna Praktyczna. https://pediatria.mp.pl/choroby/skora/67190,alergiczny-wyprysk-kontaktowy-u-dzieci; Dostęp: 2017.10.02.

⁷ Saeki H. Management of Atopic Dermatitis in Japan. Journal Of Nippon Medical School 2017; 84: 2–11.

¹¹ Zalewska-Janowska, Błaszczyk: Choroby Skóry. Praktyka Lekarza Rodzinnego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009