Badania prenatalne w ciąży - jakie i kiedy?

Na ogół o tym, że kobieta jest w ciąży, dowiaduje się ok. 6-7 tygodnia ciąży. Zazwyczaj już wtedy przyszła mama zastanawia się komu powierzy opiekę nad swoją ciążą. W świetle polskiego prawa, zgodnie za standardem opieki okołoporodowej, osobą tą może być lekarz ginekolog bądź położna. Bez względu na to czy kobieta powierzy opiekę nad swoją ciążą lekarzowi czy położnej, ważne jest, aby pierwsza wizyta odbyła się do 10 tygodnia ciąży w celu potwierdzenia ciąży i zaplanowania opieki okołoporodowej. Podczas pierwszej wizyty powinna być założona karta przebiegu ciąży, i od tej chwili jest to Twój najważniejszy dokument.

Regularne wizyty oraz badania diagnostyczne pozwolą na monitorowanie przebiegu ciąży oraz wczesne wykrycie ewentualnych zagrożeń dla matki lub dziecka. W przypadku ciąży fizjologicznej liczba wizyt powinna wynosić od 8 do 10. Jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do stanu zdrowia matki bądź dziecka, wizyt powinno być więcej.

Standard postępowania oraz procedury medyczne przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem określono w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 września 2010 roku.

I trymestr ciąży (od 1 do 14 tygodnia ciąży) -
2 wizyty

I wizyta (do 10 tygodnia ciąży)

Badania ogólne:

• przeprowadzony szczegółowy wywiad,
• ocena ryzyka ciążowego,
• badanie we wzierniku oraz zestawione (w celu stwierdzenia ciąży, położenia macicy, oraz oceny miednicy kostnej),
• badanie gruczołów piersiowych (ocena nieprawidłowości lub zmian występujących w piersiach),
• pomiar masy ciała i wzrostu.
   

Badania diagnostyczne:

• określenie grupy krwi i Rh (jeżeli dotychczas nie wykonywałaś tego badania),
• przeciwciała odpornościowe,
• morfologia krwi (pozwala na wczesne wykrycie niedokrwistości),
• ogólne moczu (ocena obecności bakterii, cukru i białka w moczu),
• badanie cytologiczne oraz czystości pochwy,
• badanie stężenia glukozy we krwi na czczo,
• VDRL (badanie przesiewowe w kierunku kiły),
• HBS (badanie w kierunku żółtaczki zakaźnej typu B),
• badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG i IgM),
• badanie w kierunku różyczki,
• badania w kierunku nosicielstwa wirusa HIV (zalecane).

 Powinnaś także:

• uzyskać informację na temat zdrowego stylu życia,
• udać się na wizytę do stomatologa, w celu wykluczenia ognisk zapalnych w jamie ustnej,
• otrzymać skierowanie na badanie ultrasonograficzne płodu (jeżeli zdecydujesz się na prowadzenie ciąży przez położną).
   

II wizyta (miedzy 11 a 14 tyg. ciąży)

Badania ogólne:

• ogólne podmiotowe i przedmiotowe,
• badanie we wzierniku oraz zestawione,
• ocena ryzyka ciążowego,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego.
   

Badania diagnostyczne:

• badanie ogólne moczu,
• badanie ultrasonograficzne w kierunku wad genetycznych płodu.

 Powinnaś także:

• otrzymać informację na temat zdrowego stylu życia, odżywiania, się, higienicznego trybu życia, oraz zostać uświadomiona jaki wpływ mają używki na rozwój płodu.

II trymestr ciąży (od 14 do 26 tygodnia ciąży) - 2 wizyty 

I wizyta (między 15 a 20 tyg. ciąży)

Badania ogólne:

• badanie we wzierniku oraz zestawione,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego.

 Badania diagnostyczne:

• badanie morfologiczne krwi,
• badanie ogólne moczu,
• badanie czystości pochwy 

II wizyta (między 21 a 26 tyg. ciąży) 

Badania ogólne:

• badanie we wzierniku oraz zestawione,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego,
• pomiar tętna płodu. 

Badania diagnostyczne:

• badanie ogólne moczu,
• stężenie glukozy we krwi po doustnym podaniu 75 g glukozy (badanie zaleca się między 24-28 tyg. ciąży),
• badania ultrasonograficzne,
• poziom przeciwciał anty – Rh u kobiet z Rh (-),
• badanie w kierunku toksoplazmozy (u kobiet z ujemnym wynikiem w I-szym trymestrze ciąży).

 Powinnaś także:

•  wybrać szkołę rodzenia lub zdecydować się na indywidualną formę przygotowania do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa,
• zostać skierowana do położnej Podstawowej Opieki Zdrowotnej w celu objęcia opieką (jeżeli twoją ciążę prowadzi lekarz ginekolog).

III trymestr ciąży (od 27 do 40 tygodnia ciąży) - 4-6 wizyt 

I wizyta (między 27 a 32 tyg. ciąży)

Badania:

• badanie ogólne,
• we wzierniku i zestawione,
• ocena wydzieliny pochwowej i pH pochwy,
• badanie położnicze zewnętrzne,
• ocena wymiarów miednicy (ma to na celu oszacowanie czy poród może odbyć się siłami natury, czy też zostanie rozwiązany cesarskim cięciem),
• ocena tętna oraz ruchliwości płodu. Pierwsze ruchy płodu są odczuwalne ok. 20 tygodnia ciąży, natomiast w kolejnej ciąży od 18 tygodnia,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi.

Badania diagnostyczne:

• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• przeciwciała odpornościowe,
• badanie ultrasonograficzne
• badanie cytologiczne (jeżeli nie było wcześnie wykonane),
• w przypadku występowania wskazań zaleca się podanie immunoglobuliny anty – D (28 – 30 tydz. ciąży).

 Powinnaś także:

• otrzymać informację na temat zdrowego stylu życia,
• rozpocząć zajęcia w szkole rodzenia.

II wizyta (między 33 a 37 tyg. ciąży) 

Jeżeli twoją ciążę prowadzi położna, obowiązkowa jest konsultacja u lekarza ginekologa.

Badania:

• badanie ogólne,
• badanie położnicze,
• ocena wymiarów miednicy,
• pomiar tętna płodu,
• badanie gruczołów piersiowych,
• pomiar masy ciała,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi.

Badania diagnostyczne:

• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• badanie czystości pochwy,
• posiew w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (GBS),
• zalecane jest ponowne wykonanie HBS oraz HIV,
• grupie zwiększonego ryzyka zaleca się wykonanie VDRL oraz HCV.

 Powinnaś także:

• napisać plan porodu. O pomoc w napisaniu planu porodu możesz poprosić lekarza specjalistę lub położną;
• wybrać miejsce, gdzie twoje maleństwo przyjdzie na świat.

III wizyta (między 38 a 40 tyg. ciąży) 

Jeżeli twoją ciążę prowadzi położna, obowiązkowa jest konsultacja u lekarza ginekologa.

Badania:

• badanie ogólne,
• badanie położnicze,
• pomiar tętna płodu,
• prowadzenie Karty Ruchów Płodu, ocena jego aktywności,
• ocena przyrostu masy ciała.

Badania diagnostyczne:

• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu.

 IV wizyta (po 40 tyg. ciąży)

Badania:

• badanie położnicze we wzierniku i zestawione,
• badanie KTG – jako ocena tętna płodu,
• prowadzenie karty ruchów płodu,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• pomiar masy ciała,
• ocena ryzyka ciążowego.

Badania diagnostyczne:

• badanie ultrasonograficzne. 

Po 41 tygodniu ciąży bezwzględnie należy zgłosić się do szpitala.

Literatura: Standard Opieki Okołoporodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100)