Czym jest kolka niemowlęca? Objawy i przyczyny występowania kolki u niemowlaka
Kolka niemowlęca to uporczywy i nadmierny płacz małego dziecka trwający ponad 3 godziny dziennie i pojawiający się co najmniej 3 razy w tygodniu u dziecka poniżej 3 miesiąca życia. Dla lekarzy kolka niemowlęca to wciąż niewyjaśniona zagadka, a dla młodych rodziców często powód do zmartwień i braku wiary we własne kompetencje rodzicielskie. Zanim jednak bezradnie załamiemy ręce nad płaczącym niemowlakiem, warto dowiedzieć się czegoś więcej na temat kolek, ich przyczyn, objawów, a także metod działania, gdy wystąpią u naszego małego dziecka.
Jak rozpoznać kolki u niemowlaka – czyli objawy i przebieg ataku kolki
Płacz dla niemowlaka jest jego sposobem komunikowania się ze światem. Może oznaczać między innymi brudną pieluszkę, głód lub potrzebę bliskości z rodzicem. Jednakże głośny, rozdzierający płacz dziecka bez konkretnej przyczyny, który występuje zwykle późnym popołudniem i trwa przez kilka godzin wraz z dodatkowymi objawami takimi jak grymaszenie lub drażliwości, może oznaczać atak kolki.
Ta przykra i problematyczna dolegliwość dotyka dzieci pomiędzy 3 dniem a 3 tygodniem życia i często objawia się zaczerwienioną twarzą, wzdętym i napiętym brzuszkiem, a także na przemian przykurczonymi i wyprostowanymi nóżkami. Zdarza się, że podczas ataku kolki dziecko wydziela gazy lub drobne ilości stolca, co może przynieść chwilową ulgę. Aby jednoznacznie potwierdzić, że rzeczywiście mamy do czynienia z kolką niemowlęcą uznaje się, że muszą być spełnione następujące czynniki:
- Przedłużające się napady płaczu i grymaszenia zaczynają się i kończą bez wyraźnej przyczyny,
- Ataki trwają co najmniej 3 godziny, zdarzają się 3 razy w tygodniu w okresie 3 tygodni,
- Rozwój dziecka jest prawidłowy. Dziecko nie ma gorączki ani objawów innej choroby.
Przyczyny kolki niemowlęcej
Istnieje wiele teorii odnośnie przyczyn występowania kolek u niemowląt. Kiedyś uważano, że przyczyną jest nadmierna ilości gazów w brzuszku dziecka lub nieprawidłowa dieta mamy. Obecnie wiemy jednak, że niedojrzałość przewodu pokarmowego dziecka, a także zmiany flory jelitowej są jednymi z powodów występowania kolek. Do innych przyczyn kolki niemowlęcej można też zaliczyć między innymi:
- Niedojrzałość układu nerwowego, czyli nadwrażliwość maluszka na bodźce zewnętrzne,
- Alergie pokarmowe (zwłaszcza na białko mleka krowiego),
- Nietolerancja laktozy,
- Szkodliwe działanie dymu papierosowego,
- Nieprawidłowa technika karmienia powodująca połykanie dużej ilości powietrza,
- Spożywanie produktów powodujących wzdęcia, produktów zawierających związki siarki, nadmiar nabiału, drożdży, glutenu czy soi przez karmiącą matkę,
- Zaburzenia pracy przepony oddechowej i miedniczej,
- Przebieg ciąży i porodu.
Ponieważ wiele przyczyn kolki niemowlęcej wiąże się z funkcjonowaniem przewodu pokarmowego dziecka, dieta antykolkowa jest dla rodziców jednym ze sposobów radzenia sobie z tą dolegliwością. Jakie jeszcze porady są warte zastosowania? Na co warto zwrócić uwagę podczas zmagania się z kolkami u niemowlaków? Poniżej prezentujemy, jak poradzić sobie z kolką u niemowlaka wykorzystując domowe sposoby.
Kolka u niemowlaka – czyli co robić, gdy już wystąpi
Kolka niemowlęca, choć uciążliwa zarówno dla rodziców jak i dla dziecka, nie jest poważną dolegliwością i zazwyczaj przechodzi samoistnie po około 8 – 9 tygodniu życia. Ważne jest jednak, żeby uzbroić się w cierpliwość i zachować zimną krew. Wiele dzieci cierpiących na kolkę niemowlęcą dotyka tzw. „syndrom dziecka potrząsanego”, ponieważ rodzice nie potrafią opanować emocji i poradzić sobie z rozdzierającym płaczem. Występowanie kolki niemowlęcej może mieć także negatywny wpływ na matkę. Okazuje się, że kobiety, które muszą zmierzyć się z tą dolegliwością częściej zapadają na depresje poporodową.
Jak zatem poradzić sobie z kolką u niemowlaka? Jak wcześniej wspominaliśmy, przyczyn występowania kolek u noworodków może być wiele. W dodatku, u tak małego dziecka ciężko stwierdzić alergie pokarmowe lub inne zaburzenia układu pokarmowego. Dlatego zaleca się przede wszystkim zadbać o komfort maluszka.
Oto kilka prostych sposób na kolki u niemowląt:
1.Zmiana sposobu karmienia.
Kolki mogą się pojawiać jako efekt złej pozycji karmienia, połykania dużych ilości powietrza, przejedzenia lub braku odbicia. Warto zatem zmienić pewne nawyki. Przede wszystkim, dziecko należy trzymać w pozycji pionowej zaraz po karmieniu, aby pomóc mu uwolnić powietrze poprzez odbicie. Dla dzieci karmionych butelką można dobrać specjalne smoczki antykolkowe. Matki karmiące piersią powinny zadbać o prawidłową pozycję i przystawianie niemowlaka.
2.Masaż brzuszka.
Podczas napadu kolki niemowlę ma często wzdęty i napięty brzuszek. Ulgę i pomoc przy uwolnieniu gazów może przynieść masaż brzuszka. Pamiętaj, aby masować brzuszek dziecka zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
3.Przytulanie i kołysanie.
Dla niemowlaków bliski kontakt z ciałem rodzica jest jedną z najważniejszych potrzeb. Dzięki temu zapewniamy mu poczucie bezpieczeństwa. Jeśli powodem kolki niemowlęcej jest niedojrzałość jego układu nerwowego, przytulanie i kołysanie mogą mu pomóc się wyciszyć i ukoić nadwrażliwy układ nerwowy.
4.Spacer lub jazda samochodem.
Dla wielu rodziców jest to sprawdzony sposób na chwilowe uspokojenie krzyczącego malucha. Spacer w wózku może pomóc ukołysać go do snu.
5.Ciepły okład na brzuszek.
Podobnie jak masaż, ciepły okład może przynieść ukojenie wzdętemu brzuszkowi. Uważaj, żeby nie poparzyć maluszka zbyt gorącym okładem.
6.Kojące dźwięki lub szumy.
Niektórzy rodzice zauważają poprawę podczas stosowania tak zwanego białego szumu, który ma przypominać dziecku o płynącej krwi w łonie matki. Należy jednak pamiętać, aby generator dźwięku (np. odkurzacz czy suszarka) znajdował się w miarę daleko od dziecka. Ta metoda nie powinna jednak być stosowana przez długi okres czasu.
7.Zmiana diety.
Matki karmiące piersią powinny zwrócić uwagę, aby ich diety były zrównoważone, kolorowe i bogate w witaminy i minerały. „Śmieciowe” jedzenie, fast-food, napoje gazowane i nadmierne spożycie pewnych produktów mogą bowiem odbić się negatywnie na zdrowiu dziecka. Dla dzieci karmionych butelką warto wypróbować inne mieszanki albo wprowadzić mieszanki zawierające hydrolizaty po konsultacji lekarskiej
Ciągły, przeszywający i powracający płacz dziecka może doprowadzić nawet najbardziej cierpliwych rodziców na skraj rozpaczy. Warto więc również zadbać o komfort osoby, która najwięcej czasu spędza z niemowlakiem. Matka nie powinna wstydzić się poprosić o wsparcie, a nawet kilka minut w ciszy może jej pomóc zregenerować siły. Pamiętaj, że w takiej sytuacji nie wolno potrząsać dzieckiem. Psychologowie radzą, aby podczas napadów kolek lepiej odłożyć niemowlę i opuścić pomieszczenie na kilka chwil i odzyskać panowanie nad sobą, niż usilnie trzymać dziecko w ramionach.
Autor: Położna Alina Kienitz
Opracowano na podstawie:
- Turner TL. Infantile colic: Clinical features and diagnosis Post TW (Ed), UpToDate, Waltham, MA. Dostęp: czerwiec 2020, https://www.uptodate.com/contents/infantile-colic-clinical-features-and-diagnosis
- Turner TL. Infantile colic: Management and outcome. Post TW (Ed), UpToDate, Waltham, MA . Dostęp: czerwiec 2020, https://www.uptodate.com/contents/infantile-colic-management-and-outcome