Formalności i dokumenty po urodzeniu dziecka

Akt urodzenia

Jest to podstawowy i najważniejszy dokument, ponieważ bez niego nie załatwisz żadnych formalności.

Gdzie należy zgłosić urodzenie dziecka?

Do urzędu stanu cywilnego, właściwego ze względu na miejsce urodzenia dziecka. Jeżeli rodzice dziecka nie mają miejsca zamieszkania na obszarze właściwości urzędu stanu cywilnego, na terenie którego urodziło się dziecko, wówczas zgłoszenie urodzenia można dokonać w urzędzie stanu cywilnego miejsca, w którym mieszkają oboje lub jedno z rodziców.

Kto może dokonać zgłoszenia?

Matka lub ojciec dziecka, inna osoba obecna przy porodzie, lekarz bądź położna. Jeśli dziecko urodziło się w zakładzie opieki zdrowotnej, zakład ten jest zobowiązany do zgłoszenia urodzenia dziecka.

Kiedy trzeba zgłosić urodzenie dziecka?

W ciągu 14 dni od porodu.

Co jest potrzebne, aby sporządzić akt urodzenia?

• pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka wystawione przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej;
• skrócony odpis aktu małżeństwa, jeżeli rodzice dziecka pozostają w związku małżeńskim;
• skrócony odpis aktu urodzenia, jeżeli matka jest panną;
• skrócony odpis aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie, jeżeli matka jest rozwódką;
• skrócony odpis aktu zgonu współmałżonka, jeżeli matka jest wdową;
• można złożyć wniosek o 3 bezpłatne odpisy aktu urodzenia.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Przy sporządzaniu aktu urodzenia dziecka konieczne jest podanie jego imienia (lub imion, jednak nie więcej niż dwóch). Zgodnie z prawem niedopuszczalne jest nadanie dziecku imienia, które jest: ośmieszające, nieprzyzwoite, w zdrobniałej formie oraz niepozwalające odróżnić płeć dziecka. Jeśli rodzice nie wybiorą imienia dla dziecka, wówczas kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje do aktu urodzenia jedno z najpopularniejszych imion w kraju. Można jeszcze je zmienić poprzez złożenie pisemnego oświadczenia o zmianie imienia dziecka, w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia. 

PESEL

Jest to 11-cyfrowy numer identyfikacyjny, który posiada każdy obywatel Polski. Urząd stanu cywilnego przesyła sporządzony akt urodzenia dziecka do urzędu miasta lub gminy właściwego dla miejsca zamieszkania matki dziecka lub obojga rodziców bądź opiekunów prawnych. Urząd ten natomiast występuje do ministerstwa spraw wewnętrznych o nadanie dziecku numeru PESEL.

Gdzie należy zgłosić się po numer PESEL?

Do urzędu gminy lub miasta właściwego dla miejsca zameldowania matki dziecka (obojga rodziców bądź opiekunów prawnych), w wydziale spraw obywatelskich.

Z czym należy się zgłosić?

Z dowodem osobistym oraz jednym z 3 dokumentów: odpisem aktu małżeństwa rodziców/ odpisem aktu urodzenia dziecka/ książeczką zdrowia dziecka.

Ile to trwa?

Na ogół numer PESEL nadawany jest w ciągu 30 dni od dnia zgłoszenia narodzin dziecka do USC. (max. 3 miesiące). Jeśli jest sytuacja wymagająca podania numeru PESEL dziecka, na którego wyrobienie rodzice czekają, należy posłużyć się PESELEM matki dziecka.

Zameldowanie 

Każdy obywatel Polski, także noworodek, ma obowiązek posiadania stałego lub tymczasowego miejsca zamieszkania. Zameldowanie Waszego nowonarodzonego dziecka nie wymaga od Was żadnych formalności i dokonuje się automatycznie po zgłoszeniu jego narodzenia w urzędzie stanu cywilnego. Wówczas USC przekazuje do właściwego urzędu miasta (gminy) skrócony akt urodzenia dziecka i ten urząd dokonuje zameldowania. Jeśli rodzice dziecka mają różne adresy zameldowania, powinni zdecydować, pod którym z tych adresów będzie zameldowane dziecko.

Uznanie ojcostwa

Jeżeli nie jesteście małżeństwem, a chcecie, żeby ojciec dziecka był traktowany jako pełnoprawny rodzic, musi się dokonać uznanie ojcostwa. Uznania ojcostwa dokonuje się również wtedy, jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, czyli po upływie terminu trzystu dni od zgonu męża lub od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu ustalającego ustanie lub unieważnienie małżeństwa. Uznanie ojcostwa nie jest możliwe, jeśli toczy się już sprawa o jego ustalenie.

W stosunku do kogo można uznać ojcostwo?

Zgodnie z przepisami polskiego prawa, ojcostwo można uznać: wobec dziecka poczętego, ale nienarodzonego; wobec dziecka narodzonego (przed osiągnięciem przez nie pełnoletności); oraz wobec dziecka zmarłego – w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym mężczyzna składający oświadczenie o uznaniu dowiedział się o śmierci dziecka, nie później jednak niż do dnia, w którym dziecko ukończyłoby 18 lat.

Co należy zrobić?

Mężczyzna składa w urzędzie stanu cywilnego oświadczenie, że jest ojcem dziecka. Wymaga to potwierdzenia przez matkę dziecka, która może to uczynić jednocześnie z oświadczeniem ojca lub do 3 miesięcy później.

Gdzie można tego dokonać?

Przed każdym kierownikiem urzędu stanu cywilnego, sądem opiekuńczym (jeżeli konsul lub kierownik USC odmówi przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa), polskim konsulem (jeżeli uznanie następuje za granicą, a przynajmniej jedno z rodziców dziecka jest obywatelem polskim). Jest to także możliwe przed: notariuszem, wójtem, prezydentem miasta, burmistrzem, starostą, marszałkiem województwa, sekretarzem powiatu czy gminy – jeżeli życiu ojca lub matki grozi bezpośrednie niebezpieczeństwo.

Jakie są wymagane dokumenty?

Matka dziecka, która pozostawała już w związku małżeńskim, powinna złożyć:

• odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie,
• odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o unieważnieniu małżeństwa,
• odpis skrócony aktu zgonu współmałżonka (dla wdowy),
• odpis aktu małżeństwa z adnotacją o separacji (lub odpis prawomocnego orzeczenia sądu, o separacji (dla kobiet pozostających w separacji).

Jeżeli dziecko jeszcze się nie narodziło, trzeba złożyć zaświadczenie od lekarza lub położnej o wysokości ciąży.

Jeżeli dziecko już się narodziło, potrzebny będzie odpis zupełny aktu urodzenia dziecka uznawanego, jeżeli jego akt został sporządzony w innym USC.

W sytuacji, gdy rodzice chcą uznania dziecka już po jego narodzinach, a w sporządzonym już akcie urodzenia dziecka został wpisany jako ojciec mąż matki, nie będący ojcem biologicznym dziecka, wówczas potrzebne będzie prawomocne postanowienie sądu o zaprzeczeniu ojcostwa.

Ubezpieczenie zdrowotne

Jak najszybciej po porodzie jedno z rodziców powinno zgłosić dziecko jako członka rodziny do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Jest to ustawowy obowiązek, dlatego nie należy tego zaniedbać. Jeśli jesteś zatrudniona/y, należy poinformować swojego pracodawcę o zgłoszeniu dziecka jako członka rodziny do ubezpieczenia i przekazać mu wypełniony formularz ZUS ZCZA (dostępny w każdej terenowej jednostce ZUS). Formalności w ZUS dopełnia zakład pracy; Jeśli prowadzisz własną działalność gospodarczą, sam/a powinieneś/aś zgłosić swoje dziecko w ZUSie;

Jeśli jesteś zarejestrowana/y w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, Twoje ubezpieczenie obejmuje także dziecko.

Opieka medyczna

Najlepiej jeszcze przed porodem rodzice powinni wybrać lekarza rodzinnego lub pediatrę dla swojego maleństwa. Należy się udać do wybranej przez siebie poradni, wypełnić formularz wyboru danej placówki służby zdrowia oraz lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

Nie zwlekaj z tym! Będzie to miało wpływ na opiekę dla Twojego dziecka w najbliższym okresie.
PAMIĘTAJ! Tuż po porodzie przysługuje Ci wizyta położnej środowiskowej.

Ma ona obowiązek pojawienia się na wizycie patronażowej w Twoim domu do 48 godzin od wypisu ze szpitala. Takich wizyt powinno być 4-6 przez okres połogu. W ich trakcie położna oceni stan zdrowia dziecka i Twój, odpowie także na wszelkie pytania dotyczące macierzyństwa. Wizyty są opłacane w ramach NFZ.

Jeśli wcześniej składałaś deklarację wyboru położnej, możesz sama poinformować swoją położną (czyli położną podstawowej opieki zdrowotnej) o przybyciu noworodka do domu. Jeśli tego nie uczyniłaś, jeszcze przed przybyciem do domu powinnaś wskazać na położną z listy przedstawionej w szpitalu.