Swędzenie w miejscu tatuażu

Każdy, kto decyduje się ozdobić swoje ciało tatuażem lub piercingiem, czy długotrwale poprawić niektóre części twarzy za pomocą makijażu permanentnego (na przykład, aby podkreślić łuk brwiowy lub kontur ust), musi mieć świadomość, że nawet w przypadku braku infekcji lub reakcji alergicznych, będzie odczuwać pewien dyskomfort przez co najmniej kilka tygodni. 

Jednym z głównych problemów po wykonaniu tatuażu jest świąd, który fizjologicznie występuje na wytatuowanym obszarze i utrzymuje się przez cały proces regeneracji skóry. 

W większości przypadków jest to łagodny dyskomfort, który nie zagraża ani zdrowiu, ani dobremu samopoczuciu i można go przynajmniej częściowo załagodzić, postępując zgodnie z instrukcjami od osoby wykonującej tatuaż i uważając, aby nie drapać miejsca wykonania wzoru i jego otoczenia, nawet jeśli bardzo swędzi.

Świąd po wykonaniu tatuażu: czy to normalne?

Tatuaż to dekoracja, która powstaje przez wprowadzenie tuszu do skóry właściwej. Tatuaż może wpływać na mniej lub bardziej rozległe obszary skóry w zależności od zastosowanej techniki i wielkości tatuowanego obszaru. Zawsze w takim wypadku istnieje ryzyko pojawienia się stanu zapalnego czy infekcji ze względu na możliwe zakażenie bakteryjne lub wirusowe zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu procesu tatuowania.

W przypadku tatuażu tusze mogą wywoływać różnego typu reakcje alergiczne. Największe ryzyko opisywane jest przy użyciu czerwonych barwników.

Świąd jest częścią normalnych objawów związanych ze stanem zapalnym obserwowanym po wykonaniu tatuażu i może utrzymywać się aż do momentu samoistnego odpadnięcia kolorowych strupków, kiedy skóra staje się ponownie gładka. 

Pojawienie się objawów, takich jak swędzenie (nawet dość intensywne), zaczerwienienie, ciepło, ból i niewielki obrzęk, w ciągu kilku dni po wykonaniu tatuażu nie powinno zatem być powodem do niepokoju, ale skłaniać do zachowania najwyższej staranności w pielęgnacji tatuażu i jego ochrony przed czynnikami, które mogłyby zwiększyć dyskomfort lub narazić na ryzyko powikłań.  

Przyczyny swędzenia tatuażu

Oprócz fizjologicznego niewielkiego stanu zapalnego związanego z tatuowaniem i bardziej ogólnym procesem regeneracji skóry, po zrobieniu tatuażu może pojawić się świąd i ból spowodowane infekcjami i alergiami skórnymi na składniki tuszów (głównie metale, jak nikiel, chrom lub kadm i produkty degradacji pigmentów).

Aby zminimalizować ryzyko takich problemów, ważne jest, aby zwracać się do renomowanych studiów tatuażu, które przestrzegają wszelkich środków ostrożności i norm bezpieczeństwa przewidzianych przez przepisy, i w których pracują profesjonalni tatuatorzy, odpowiednio przeszkoleni do odpowiedniego wykonywania tatuaży przy użyciu dobrej jakości tuszów zgodnych z normami UE Reach 2022.

Ponadto tatuaż należy wykonywać tylko wtedy, gdy skóra wybranego obszaru jest w dobrym stanie, tj. nienaruszona, wolna od otarć, podrażnień lub innych urazów i idealnie czysta. Osoby cierpiące na alergie skórne lub inne choroby dermatologiczne o podłożu immunologicznym np. łuszczyca powinny unikać tatuaży, ponieważ ryzyko wystąpienia natychmiastowych reakcji niepożądanych (po kilku dniach/tygodniach od sesji) lub po miesiącach/latach jest szczególnie wysokie. Należy również pamiętać, że kuracje niektórymi lekami są przeciwwskazaniem do wykonania tatuażu, np. jest tak w przypadku przyjmowania izotretinoiny. Zabieg wtedy można wykonać po odpowiedniej, określonej w ulotce leku, przerwie po zakończeniu leczenia. 

Osoby cierpiące na przykład na atopowe zapalenie skóry, są bardziej narażone na zakażenie tatuażu przez Staphylococcus aureus, z powodu istotnej kolonizacji skóry przez tę bakterię. Ponadto tatuowanie może sprzyjać reaktywacji atopowego zapalenia skóry lub łuszczycy w fazie utajonej.

Niestety, nie istnieje w 100% wiarygodny test pozwalający przewidzieć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych na tatuaże. Nawet testy skórne, które są zwykle stosowane do diagnozowania alergii na główne substancje uczulające skórę, nie są w 100% wiarygodne, ponieważ negatywny wynik może wystąpić po prostu dlatego, że osoba nigdy nie miała kontaktu z daną substancją, ale to nie oznacza, że nie może rozwinąć alergii po kontakcie z nią w wyniku wykonania tatuażu.  Jeśli ktoś cierpi na alergie skórne, ale nie chce rezygnować z tatuaży, powinien zdecydować się na małe, jednokolorowe wzory (najlepiej wykonane czarnym tuszem, który jest mniej uczulający), zlokalizowane na niezbyt wrażliwych obszarach ciała. Powinien się jednak liczyć z większym niż u osób zdrowych ryzykiem wystąpienia reakcji niepożądanych, które zwykle skutkują koniecznością usunięcia tatuażu (laserowo lub chirurgicznie).

Jak złagodzić uczucie dyskomfortu po wykonaniu tatuażu?

Przede wszystkim należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji pielęgnacji tatuażu podanych przez tatuatora pod koniec sesji.

Główne zalecenia obejmują pozostawienie ochronnej folii (czasami innego dedykowanego opatrunku) nałożonej przez tatuatora po ukończeniu wzoru oraz aplikację nawilżającego i natłuszczającego preparatu, który powinien pozostać na miejscu przez kilka godzin. Nie powinno się dotykać i pocierać tatuowanego obszaru oraz unikać czynności, które mogą spowodować urazy lub zanieczyszczenie. Podczas pielęgnacji w domu, należy umyć ręce środkiem antyseptycznym, usunąć folię, a obszar skóry z tatuażem delikatnie umyć ciepłą wodą i osuszyć przez delikatne poklepywanie. Następnie pozostawić do wyschnięcia na powietrzu.

Ważne jest, aby skóra była zawsze nawilżona produktem, takim jak maść Bepanthen Tattoo do pielęgnacji tatuażu. Jego formuła z pantenolem tworzy oddychającą warstwę ochronną, która zapewnia niezbędny poziom nawilżenia.

Produkty do pielęgnacji tatuażu powinny być zawsze rozprowadzane delikatnymi ruchami opuszków palców. Nie należy uciskać i wcierać, aby nie wywoływać podrażnień, które zwiększyłyby stan zapalny, swędzenie i pieczenie.

Po tych działaniach nie jest już konieczne zakrywanie tatuażu folią, chyba że ktoś musi często przebywać w bardzo zakurzonym otoczeniu (czego najlepiej unikać) lub istnieje ryzyko otarcia się tatuażu o ubranie. Wystarczy nosić miękką, szeroką, pozbawioną szwów i sztywnych brzegów odzież, aby nie podrażniać wytatuowanego obszaru i zapewnić odpowiednią ochronę podczas procesu regeneracji skóry.

Jeśli tatuaż został wykonany na odsłoniętej powierzchni skóry, przez co najmniej dwa tygodnie należy stosować preparaty z bardzo wysokim filtrem przeciwsłonecznym (ochrona SPF50+) np. Bepanthen Tattoo krem przeciwsłoneczny,  zarówno w celu uniknięcia reakcji fotoalergicznych, jak również w celu zmniejszenia ryzyka zmian w kolorze tatuażu. Dodatkowe środki ostrożności, które należy podjąć przez 2-4 tygodnie, dotyczą konieczności unikania gorących pryszniców, kąpieli w basenie lub morzu oraz sauny, a także unikania uprawiania sportów wodnych lub kontaktowych, które mogą narazić tatuaż na ryzyko urazu.

Obszar tatuażu należy myć raz dziennie świeżą wodą z łagodnym, hipoalergicznym mydłem w delikatny sposób. Ważne jest także by utrzymać odpowiednie nawilżenie skóry, np. przy pomocy Bepanthen Tattoo, maści, którą należy stosować do pielęgnacji tatuażu od 3 do 4 razy dziennie przez kilka tygodni, zwłaszcza jeśli skóra jest sucha. Dzięki temu będzie miękka i nawilżona.

Jeśli pomimo tych środków ostrożności uczucie swędzenia na obszarze tatuażu powoduje znaczny dyskomfort, można zastosować suche zimne okłady: na przykład owijając lód miękką tkaniną. Absolutnie zabronione jest jednak drapanie paznokciami lub dotykanie wytatuowanego obszaru.

Czego nie robić, jeśli tatuaż bardzo swędzi

Jeśli swędzenie tatuażu jest nie do zniesienia, prawdopodobnie pojawiły się problemy alergiczne lub infekcja. Zazwyczaj, gdy to się zdarza, dają się zauważyć dodatkowe charakterystyczne oznaki na obszarze tatuażu, takie jak nadmierne zaczerwienienie, obrzęk skóry wzdłuż linii lub w miejscu wzoru, zmiana wyglądu tatuażu, pojawienie się ropy lub małych pęcherzyków wypełnionych płynem oraz pogrubienie skóry. W przypadku rozległej infekcji może również wystąpić gorączka.

We wszystkich tych przypadkach pierwszą rzeczą, jakiej należy unikać, jest próba samodzielnego rozwiązania sytuacji, na przykład poprzez stosowanie domowych metod, środków dezynfekujących lub antybakteryjnych kremów, które posiada się w domu lub które polecili znajomi. Drugim zaleceniem jest unikanie zwracania się do tatuatora o poradę dotyczącą leczenia, ponieważ specjaliści ci są przeszkoleni do wykonywania tatuażu w sposób profesjonalny, ale nie mają wiedzy medycznej, aby poradzić sobie z infekcjami lub reakcjami alergicznymi, które mogą rozwinąć się na wytatuowanym obszarze.

Jedynym właściwym zachowaniem jest kontakt z lekarzem i, jeśli to konieczne, z dermatologiem w celu otrzymania odpowiednich i skutecznych wskazówek dotyczących leczenia występujących powikłań, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.

Do momentu rozwiązania problemu i pełnego wyleczenia tatuażu, należy unikać narażania obszaru tatuażu na kurz i słońce, gorących i długich kąpieli, drapania wrażliwej skóry paznokciami, szorstkimi ręcznikami lub ubraniami, prób wcześniejszego zerwania strupów oraz stosowania produktów innych niż te zalecone przez lekarza. W przypadku infekcji konieczne może być zastosowanie antybiotyków, które zazwyczaj nakłada się na wytatuowany obszar przez 1-2 tygodnie. Czasami konieczne jest włączenie leków ogólnych o działaniu przeciwinfekcyjnym lub/i przeciwalergicznym).